ENTRADA TEMA 11 DIDÁCTICA

 Ola a todas e todos!

Nesta entrada do blog gustaríame tratar o tema da avaliación facendo fincapé nas rúbricas coma instrumento de avaliación e na súa elaboración e na implantación de tipos de avaliación máis innovadoras coma a coavaliación nas aulas de secundaria.

En primeiro lugar penso que é preciso definir os tres tipos principais de avaliación segundo a súa finalidade: a avaliación inicial, a formativa e a sumativa. A avaliación inicial ou diagnóstica é aquela que facemos antes de comezar a traballar co alumnado para ver un pouco que nivel teñen e cales son os puntos principais a mellorar. A avaliación formativa é aquela que monitoriza a aprendizaxe dos alumnos día a día e serve para proporcionarlles feedback continuo e ir axustando a nosa metodoloxía ou os materiais empregados se é preciso. Por último, a avaliación sumativa, coma o seu nome indica, consiste en facer unha suma de todas as probas feitas para determinar a cualificación de cada alumno ao final dun período escolar. Coma o que vos acabo de facer é un pequeno resumo, aquí vos deixo un vídeo explicativo que me pareceu moi visual e entretido:

 

 

 

Agora que xa coñecemos os tres tipos de avaliación gustaríame centrarme na formativa, xa que considero que é a máis importante para poder mellorar as nosas capacidades docentes tendo en conta as necesidades de todo o alumnado. Hoxe en día, a avaliación formativa emprégase cada vez máis nas aulas. Sen embargo, aínda existen moitos centros nos que o maior peso da avaliación non recae nos exercicios de aula ou nos pequenos proxectos entregados ao longo do curso, senón que a nota se determina case exclusivamente mediante un exame final. Isto é froito en grande medida das metodoloxías máis tradicionais que conciben a aprendizaxe coma a mera memorización de conceptos que se deben demostrar nunha proba final. Penso que moitos de nós vivimos este tipo de metodoloxías ao longo dos nosos anos escolares e sobre todo na secundaria. Recordo que para algúns compañeiros este tipo de avaliación non supuña un problema porque se esforzaban na clase e obtiñan bos resultados nos exames. Sen embargo, había outros estudantes que, aínda que se esforzaban nos exercicios e traballos de aula, á hora do exame final non acadaban a cualificación esperada para o seu esforzo ou as súas capacidades. E neste punto, de quen é a culpa? De termos empregada unha avaliación menos centrada nos resultados en si e máis no proceso individual de aprendizaxe, pode que estes estudantes tivesen mellorando os seus resultados. Da mesma forma, nós coma docentes poderíamos ter detectado a necesidade de mudar a metodoloxía ou o tipo de actividades empregadas para adaptalas mellor ás necesidades concretas do grupo aula.

     

Unha posible aproximación á avaliación formativa sería a introdución do concepto de coavaliación nas aulas. Aínda que en España este tipo de avaliación non se empregue apenas, en outros países coma Estados Unidos lévano empregando dende hai tempo e os resultados semellan ser moi bos. A coavaliación consiste fundamentalmente en que os alumnos avalíen os seus traballos de aula entre si. A idea é que individuos pertencentes a un mesmo nivel de aprendizaxe se poidan axudar e  poidan mellorar aspectos dunha tarefa determinada dando un feedback construtivo. Por suposto, para lograr que os estudantes se tomen esta práctica en serio é preciso deixarlles moi claro a responsabilidade que supón avaliar e ser avaliado por un compañeiro. Así mesmo, é imprescindible darlles unhas pautas de actuación para que saiban como expresar de maneira obxectiva este feedback e tamén un instrumento de avaliación que lles sinale que aspectos deben ter en conta para avaliar a calidade do devandito traballo.

No exemplo visto na clase, os alumnos dunha escola estadounidense empregaban a coñecida coma Ladder of feedback creada en Harvard por David Perkins. Esta escaleira presenta catro chanzos que se corresponderían coas fases polas que deben pasar os estudantes para dar este feedback construtivo. En primeiro lugar, deben asegurarse de que entenderon ben o traballo do compañeiro facendo as preguntas correspondentes. A continuación, pasarían a comentar os aspectos salientables do traballo. Despois, falarían daquelas cousas que precisan corrixirse ou revisarse. Por último, farían suxestións para mellorar a calidade xeral do traballo. O emprego desta ferramenta paréceme moi acertado, xa que lles proporciona aos alumnos uns pasos sinxelos a seguir e consegue que se habitúen á rutina de dar feedback dunha maneira axeitada.

No que respecta aos instrumentos de avaliación en si, o máis adecuado para unha práctica coma esta sería a rúbrica de avaliación. A/o docente compartiría cos alumnos a rúbrica de avaliación que ten pensado usar para avaliar os traballos e así os estudantes saberían en que aspectos se deben fixar ao realizar as súas correccións. Considero que sería tamén moi interesante crear cos alumnos a rúbrica de avaliación dos traballos, porque isto lles axudaría a valorar o proceso de creación dun instrumento de avaliación e tamén se implicarían máis na actividade de coavaliación. Déixovos por aquí un post bastante completo que atende a todos os aspectos aquí mencionados e presenta ideas de como implantar a coavaliación nas aulas.

En conclusión, a pesares de non ser unha gran fan do momento avaliación, teño que admitilo, este tema axudoume a ser máis consciente de todas as variables que entran en xogo nunha parte tan importante da docencia. Ademais, permitiume reflexionar sobre a importancia de dar un bo feedback que non se limite a unha cualificación numérica e que se encamiñe a lograr unha mellora real no desempeño dos estudantes. Así mesmo, a creación das nosas propias rúbricas de avaliación específicas para unha actividade que tamén deseñáramos nós mesmas, pareceume un exercicio moi enriquecedor e moi útil para a nosa futura labor docente.