ENTRADA TEMA 1 DIDÁCTICA

 

Ola a todas e todos!

Esta semana regresamos ao blog co comezo do novo cuadrimestre e dunha nova materia: didáctica das linguas estranxeiras. Nesta entrada falaremos un pouco dos conceptos que vimos no primeiro tema introdutorio da materia adicado ás situacións e variábeis de ensino das linguas estranxeiras. O tema dividiuse en dúas sesións. 

Na primeira delas falamos de conceptos coma o translingüismo ou translaguaging, que eu persoalmente descoñecía, e que se podería definir coma o proceso dinámico mediante o cal os falantes de varias linguas levan a cabo accións cognitivas ou comunicativas empregando de maneira estratéxica diferentes linguas. O translingüismo está moi relacionado cos conceptos de L1 (lingua inicial) L2 (lingua segunda, xa sexa ambiental ou estranxeira) coma podedes ver neste artigo de Fernando Trujillo e Antonio González. Coma expoñen os autores, adóitansenos mostrar as linguas que manexamos coma entes separados, pensemos en pequenos cubículos de almacenamento: un para galego, outro para español, outro para inglés, francés, alemán ou a lingua que sexa. Non obstante, a realidade é que na nosa mente non existen estas fronteiras lingüísticas coma tales, senón que o que posuímos é o coñecemento de cando temos que empregar tal vocabulario, tal gramática ou tal fonema. Ademais, polo xeral, a aprendizaxe non varía demasiado dunhas linguas a outras e a maneira na que adquirimos a nosa L1 pode contribuír e estar moi relacionada coa maneira na que adquirimos unha ou varias L2. 

 

 

Para exemplificar este aspecto, fixemos unha actividade por grupos de creación dun diagrama de Venn (aquí vos deixo un exemplo por se non o coñeciades) no que tiñamos que marcar as semellanzas e diferenzas na adquisición e mellora da nosa L1 e L2. As respostas da clase seguiron un pouco a mesma liña. As similitudes eran numerosas: ambas melloran e perfecciónanse co uso, a finalidade é a comunicación e socialización, adquirimos capacidades de lectura, comprensión e produción de textos orais e escritos. En canto ás diferenzas, na L1 polo xeral a aprendizaxe é en maior medida por interacción co medio e de maneira natural, empregámola en todos os contextos e non ten unha finalidade estrita máis que a supervivencia. A L2, pola súa banda, adquírese froito dun estudo (en maior ou menor medida, pode ser moi relativo pero ímonos cinguir a termos xerais), é unha aprendizaxe de carácter máis formal, a fonética é máis artificial (segundo crecemos perdemos esa capacidade innata de percepción e imitación dons sons), emprégase nun contexto moito máis concreto e a finalidade tamén é máis específica (aprendo inglés para o traballo, por ocio, vivir no estranxeiro etc.).

A primeira sesión rematámola falando da diferenza entre lingua vehicular, lingua habitual e lingua de traballo. A lingua habitual sería a que emprega un falante xeralmente na maioría dos contextos comunicativos. Falaríamos de lingua de traballo referíndonos á que se emprega nunha empresa, nun organismo internacional ou nun estado plurilingüe. Para rematar a lingua vehicular sería a que se emprega nun determinado contexto comunicativo entre falantes de diferentes linguas. Para asentar estes conceptos, levamos a cabo unha actividade cun placemat tamén por minigrupos. O placemat, outra ferramenta que tampouco coñecía, consiste nunha división polo xeral en catro cuadrantes cun espazo común no centro. A idea é que, para dar resposta a unha cuestión ou para propoñer unha solución, cada membro do grupo escriba a súa opinión persoal nun dos cuadrantes. Despois entre todos deberase chegar a un acordo e escribir o resultado final na parte central. Sería algo así:

 

A segunda sesión comezámola tamén discernindo entre dous conceptos: comunidade lingüística e comunidade de lingua. Dicimos que dous falantes pertencen á mesma comunidade lingüística cando comparten unha ou máis linguas con variantes xeográficas, sociais e culturais moi concretas. Pola contra falamos de que dous falantes pertencen á mesma comunidade de lingua cando simplemente falan a mesma lingua. Por exemplo: eu pertencería á comunidade lingüística galega coma calquera outro galego, pero pertencería tamén á comunidade de lingua española igual que calquera persoa que fale español (outras rexións de España, Hispano América, español coma lingua estranxeira). A través destes dous conceptos chegamos ao termo repertorio lingüístico, que consiste nunha especie de caderno na que se anotarían as linguas e variedades lingüísticas que coñece un falante, sinalando o nivel de competencia (básico, intermedio, avanzado ou nativo) e tamén se se trata de linguas activas (comprensión e expresión na lingua) ou pasivas (só comprensión). A que nos referimos con variedades lingüísticas, preguntarédesvos? Pois de novo relacionándoo co concepto de comunidade lingüística, serían aquelas variedades xeográficas ou mesmo temporais do idioma que falamos. No meu caso, son falante dun galego propio do bloque oriental e da zona de Valdeorras cunha serie de características diferencias con respecto ao normativo ou a outros tipos de galego (plurais en -ois, irmau/pau/mau, teis/veis/fais, tu no canto de ti etc.). Aquí vos deixo o repertorio lingüístico da clase para que lle poidades botar unha ollada. Para rematar a clase, fixemos un percorrido polas variábeis do ensino de linguas estranxeiras, os seus obxectivos e, mediante un exercicio práctico, as diferentes metodoloxías a empregar segundo o contexto, o nivel e o tipo de estudantes que temos na aula.

Persoalmente pareceume unha moi boa maneira de finalizar a sesión e tamén o tema en xeral. Penso que iniciar a materia cun tema de carácter xenérico, tocando varios puntos interesantes pero sen afondar excesivamente neles, é a maneira perfecta de sentar as bases para os contidos que están por vir.

Mantereivos informados 😉